فراتحلیل پژوهش‌های انجام شده در حوزه آداب و مهارت‌های زندگی در ایران، دکتر علی اکبر ارجمند نیا، سعید غیاثی ندوشن، مژگان خوشنام، مایده مقیمیان شیاده

به منظور بررسی تحقیقات انجام شده در حوزه آداب و مهارت‌های زندگی فراتحلیلی در این زمینه برروی88 تحقیق که تا سال 1387 در مراکز آموزشی و پژوهشی استان تهران، اصفهان و آذربایجان شرقی انجام شده بودند صورت گرفت.جهت انجام فراتحلیل از چک لیست محقق ساخته‌ای که در برگیرنده سه قسمت شناسنامه پژوهش، کلیات پژوهش و نتایج و پیشنهادهای پژوهش بود استفاده گردید. چک لیست توسط دو ارزیاب اجرا شد و نتایج ارزیابی به وسیله ضریب پایایی بین ارزیابان مورد بررسی قرار گرفت. ضریب پایایی بین دو ارزیاب 97% به دست آمد. برخی از نتایج این فراتحلیل به قرار زیر است: اغلب پژوهش‌های مورد بررسی در این تحقیق بر روی نوجوانان و دانش‌آموزان عادی مقطع دبیرستان بوده و تعداد کمی‌نیز بر روی دانشگاهیان و دانش‌آموزان دوره راهنمایی انجام شده است. حدود 88 درصد تحقیقات مورد نظر در حوزه آداب و مهارت‌های زندگی که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند، در بین سال‌های 80 تا 87 انجام شده در صورتی که قبل از سال 74 هیچ پژوهشی در این زمینه صورت نگرفته است. در زمینه تکنیک تجزیه و تحلیل داده‌ها اغلب پژوهشگران از روش آزمون T گروه‌های مستقل برای تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش خود استفاده نموده‌اند. طبق بررسی‌های به عمل آمده از 88 پژوهش مورد بررسی در حوزه مهارت‌های زندگی و موضوعات مربوط به آن ، حدود 86 پرسشنامه گوناگون در زمینه مهارت‌های زندگی توسط پژوهشگران مورد استفاده قرار گرفته است. از 88 پژوهش مورد بررسی ، در 72 پژوهش، محقق دانشجوی کارشناسی ارشد بوده و 13 نمونه نیز اختصاص به طرح‌های پژوهشی داشته است و 3 پژوهشگر نیز برای دریافت رساله دکتری تخصصی خود موضوع مهارت‌های زتدگی را انتخاب کرده بودند. در ارتباط با محتوا، مهارت‌هایی چون بخشودگی، مدیریت کسب و کار در منزل (که در زمره مهارت‌های زندگی بومی‌ قرار دارند) با کمترین فراوانی مواجه هستند. گرایش بیش از حد به تحقیقات کمّی، تاکید بیش از حد بر استفاده از پرسشنامه و عدم استفاده مناسب از مصاحبه و مشاهده، عدم مشاهده یک مطالعه دقیق تطبیقی در این حوزه، گرایش بیش از حد بر مهارت‌های زندگی مورد نظر فرهنگ غرب و کم اعتنایی به مهارت‌های زندگی متناسب با فرهنگ ایرانی- اسلامی، استفاده همزمان از فرضیه و سوال در بسیاری از تحقیقات، عدم دقت در روش‌های دقیق نمونه‌گیری و بسنده کردن به کمترین نمونه مورد نیاز، تمرکز انجام مطالعات بر روی دانش‌آموزان دبیرستانی و کم اعتنایی به دانش‌آموزان راهنمایی و بزرگسالان، تکه تکه کردن مهارت‌های زندگی و عدم توجه همزمان به مجموعه مهارت‌ها در مطالعات از جمله نقایص روش شناختی و محتوایی پژوهش‌های انجام شده در حوزه آداب و مهارت‌های زندگی است.